کانال کشی داکت اسپلیت

داکت اسپلیت یا همان اسپلیت کانالی یکی از مرسوم ترین سیستم های تهویه مطبوع در جهان می باشد که این سیستم مانند اسپلیت دیواری از یک واحد داخلی(هواساز) و یک واحد خارجی(کندانسور) تشکیل شده است که از طریق لوله های مسی بهم متصل شده اند. کانال کشی داکت اسپلیت (Duct Split Ducting) یا در واقع کانال داکت اسپلیت ضروری ترین و مهمترین عنصر در اجرای سیستم تهویه و تهویه مطبوع می باشد و لازم به ذکر است که رعایت نکات اجرایی و فنی در طراحی و انجام محاسبات ابعاد کانال ها و مسیرهای انتقال رفت و برگشت در کانال کشی داکت اسپلیت در انواع سیستم های تهویه ساختمانی و به کارگیری کانال عایق دار فاکتور بسیار مهم و مؤثری می باشد که سبب تغییر در سطح کارایی یا راندمان کاری دستگاه می شود.

در واقع کانال کشی داکت اسپلیت به منظور انتقال هوای خنک شده در دستگاه هواساز به داخل فضاهای موردنظر تعبیه می شود که می توان با توجه به کاربری فضا و میزان بودجه از کانال های مختلفی استفاده کرد که در اینجا به بیان برخی از انواع و مشخصات فنی آن ها خواهیم پرداخت. انواع کانال مورداستفاده در سیستم کانال کشی داکت اسپلیت را می توان در انواع اشاره شده در ذیل دانست :

• کانال کشی داکت اسپلیت به کانال اسپیرال گالوانیزه
• کانال کشی داکت اسپلیت با کانال فلکسیبل عایق دار ( کانال فلکسیبل الاستومری و کانال فلکسیبل IFD )
• کانال کشی داکت اسپلیت با کانال فلکسیبل ساده ( کانال فلکسیبل کمبی و کانال فلکسیبل فویلی )

کانال کشی داکت اسپلیت با کانال گالوانیزه

کانال گالوانیزه از قدمت بیشتری نسبت به سایر انواع کانال های مناسب کانال کشی داکت اسپلیت برخوردار است و همچنان هم می توان از آن برای این امر بهره برد که در این صورت در زمره بهترین ها قرار می گیرد. این کانال در دو نوع چهارگوش و گرد تولید و به بازار ارایه می شود و به منظور ایجاد یک اتصال خوب و مناسب بهتر است از فلنج فلزی برای اتصال دو کانال به هم استفاده کرد و با ساپورت میل پیچ کانال را تراز و تعبیه کرد. برای ایزولاسیون این نوع کانال کشی داکت اسپلیت می توان از عایق الاستومری برای این منظور بهره گرفت که گزینه خوبی به شمار می رود و این در حالی است که برخی از پیمانکاران و مجریان بنا با توجه به درخواست کارفرما مبنی بر کاهش قیمت تمام شده کانال کشی داکت اسپلیت از گزینه های دیگری برای عایق کاری کانال گالوانیزه استفاده می کنند مانند پلی اتیلن که این نوع عایق به مرور زمان تحلیل شده و از بین می رود و در نتیجه سبب کاسته شدن سطح راندمان و کارایی سرما در داکت اسپلیت می شود.

کانال کشی داکت اسپلیت با کانال فلکسیبل عایق دار

این نوع سیستم کانال کشی داکت اسپلیت که به کانال پیش عایق نیز معروف است محصول نوینی از کانال ها بوده که بسیار سبک می باشد و سرعت نصب آن نیز در مقایسه با کانال گالوانیزه بسیار کمتر می باشد. مصالح تشکیل دهنده جدار داخلی این نوع کانال از نوعی فوم سرد تزریقی همراه با روکش آلومینیومی در دو طرف می باشد و از مزایای آن می توان به هدررفت کم سطح سرمایش و گرمایش هوا اشاره کرد که از جمله مزایای خوب این نوع کانال کشی داکت اسپلیت می باشد. علاوه بر این کانال پلی اورتان یا پیش عایق از نظر قیمت و کیفیت نسبت به کانال گالوانیزه که با عایق الاستومری ایزوله شده است ارزان تر بوده و در یک جمع بندی کلی گزینه مناسبی برای کانال کشی داکت اسپلیت می باشد.
نکته قابل توجه این که کانال کشی داکت اسپلیت و عایق کاری آن پس از نصب غالبا با سختی در اجرا همراه بوده و این مورد به ویژه در سقف های کم ارتفاع مانند سقف کاذب دامنه فعالیت و امکان آن را با سختی مواجه می کند و لذا این مسئله خود به خود موجب افزایش هر روزه تقاضا و ارائه برای کانال پیش عایق می شود. در ادمه می بایست به این نکته اشاره کرد که کانال فلکسیبل یا خرطومی همراه با عایق الاستومری بهترین نوع برای کانال کشی داکت اسپلیت و مناسبترین جایگزین برای کانال گالوانیزه و کانال پیش عایق برای انتقال جریان هوا می باشد.

کانال کشی داکت اسپلیت با کانال فلکسیبل

مناسب ترین گزینه کانال کشی داکت اسپلیت ، کانال فلکسیبل یا لوله فلکسیبل خرطومی دارای یک روکش آلومینیومی از داخل، یک روکش آلومینیومی در خارج و فنر مارپیچی که در میان این لایه ها قرار گرفته است می باشد که این ساختار شامل عایق در میان لایه های آلومینیومی بوده که جنس این عایق می تواند پلی استر، پشم شیشه، پلی اتیلن یا الاستومری باشد که همانطور که اشاره شد کانال فلکسیبل با عایق الاستومری به سبب مزایا آن بهترن نوع کانال برای کانال کشی داکت اسپلیت می باشد.

در مورد کانال فلکسیبل و مزایا آن می توان به این نکته اشاره کرد که نصب و حمل آن بسیار آسان بوده و از نظر تخمین هزینه در سطح کمتری از کانال پیش عایق قرار دارد و بسیار مناسب مکان هایی است که دارای پیچ و خم های زیادی می باشند و اجرای کانال گالوانیزه و کانال پیش عایق برای کانال کشی داکت اسپلیت بسیار سخت و غیرممکن می باشد.

در حقیقت می توان مزایای و ویژگی های کانال کشی داکت اسپلیت با کانال فلکسیبل همراه با عایق الاستومری را در موارد زیر خلاصه کرد :

• افت فشار کم
• حمل و نصب آسان و سریع و عدم نیاز به پوشش اضافه در زمان کانال کشی داکت اسپلیت
• قیمت کمتر
• بهترین گزینه در فضاهای دارای محدودیت
• عدم جذب رطوبت و ایجاد گرد و غبار در هنگام کانال کشی داکت اسپلیت
• مقاومت در برابر مواد شیمیایی و رشد قارچ و باکتری و حشرات موذی(آنتی باکتریال بودن که مناسب اتاق تمیز فضاهای درمانی می باشد)
• نوعی عایق صوتی نیز به شمار می روند که به دلیل ساختار فشرده آن
• از عایق بسیار خوبی نسبت به پشم شیشه که معایب بسیاری دارد و یا نوع پلی اتیلن و پلی استر برخوردار است.
• بهترین عایق برودتی برای کانال کشی داکت اسپلیت و دارای محدوده تحمل دمایی از 30- تا 150+ درجه سانتیگراد

در پایان ذکر این نکته ضروری می باشد که شرکت های متعددی در کشور در زمینه کانال کشی داکت اسپلیت و انواع آن فعالیت کرده که از آن جمله شرکت پیشگام سپهر PSB بوده که یکی از محصولاتی که به بازار ارائه می کنند کانال فلکسیبل با عایق الاستومری می باشد و لازم به ذکر است که این محصول بهترین کیفیت را در بین محصولات مشابه دارا بوده که می توان از آن در طیف وسیعی از کاربردها ازجمله کانال کشی داکت اسپلیت بهره جست. به منظور دریافت لیست قیمت به روز کانال های مورد استفاده در کانال کشی داکت اسپلیت می بایست با نمایندگی فروش و بخش فروش شرکت های فعال و از جمله پیشگام سپهر PSB تماس برقرار کرد.

در ابتدا لازم است تا برای روشن تر شدن موضوع به این موضوع بپردازیم که داکت اسپلیت چیست و چه کاربردی دارد و یا به بیان دیگر چگونه کار می کند؟
می توان اینطور بیان نمود که داکت اسپلیت نوعی از سیستم سرمایشی و گرمایشی می باشد. به طور کلی این سیستم از دو قسمت اصلی تشکیل شده است. یک قسمت تحت عنوان کندانسور یا همان یونیت خارجی داکت اسپلیت و بخش دیگر یونیت داخلی سیستم که به آن هواساز نیز گفته می شود را در بر می گیرد. این سیستم توانایی این را دارد که در زمستان و یا فصول سرد سال، محیط را گرم و در مقابل در فصل های گرم مانند تابستان، محیط را خنک و مطبوع می نماید.

همانطور که پیش تر نیز به آن اشاره شد؛ داکت اسپلیت ها از دو قسمت کندانسور و هواساز تشکیل می گردد.

کندانسور داکت اسپلیت شامل بخش هایی همچون پروانه، کمپرسور، دینام، فین و … است و از سوی دیگر بخش هواساز این سیستم از فیلتر، سینی، کویل، دینام، اپراتور، پروانه و … تشکیل می گردد. لازم به ذکر است که کانال کشی داکت اسپلیت به صورت توکار می باشد. به این معنا که کل سیستم در داخل سقف جانمایی می گردد و سپس با استفاده از کانال کشی، می توان هوای گرم و یا سرد تولید شده توسط داکت اسپلیت را به اتاق ها انتقال داد. به این ترتیب هوا در محیط منتشر و توزیع می گردد.

عملکرد داکت اسپلیت برای خنک کردن هوای محیط بسیار مشابه سازوکار اسپلیت ها و کولر های گازی می باشد. از سوی دیگر برای تولید هوای گرم و انتشار آن در فضا، از یک سیستم گردش آب گرم درون داکت اسپلیت بهره می گیرد. داکت اسپلیت انواع و مدل های متفاوتی دارد که برای هر کدام لازم است تا کانال کشی داکت اسپلیت با توجه به شرایط آن صورت پذیرد. همین موضوع سبب می گردد تا قیمت کانال کشی داکت اسپلیت نیز در شرایط مختلف، متفاوت باشد.

انواع داکت اسپلیت

به طور کلی می توان اینگونه بیان نمود که داکت اسپلیت Duct split در دو نوع اینورتر و معمولی تولید و مورد استفاده قرار می گیرند. در مدل اینورتر همانطور که از نام آن بر می آید؛ موتور الکتریکی به صورت متغیر در حال فعالیت می باشد. در این مدل موتور قدرت و سرعت بالایی نیز دارد. بنابراین می توان اینگونه نتیجه گرفت که داکت اسپلیت اینورتر به دلیل سرعت و دور موتور بالایی که دارد؛ می تواند در مصرف انرژی نیز صرفه جویی کند. چرا که در مدت زمان کمتری می تواند هوای گرم و یا سرد در حجم مورد نظر را تولید نماید.

وقتی صحبت از عملکرد موتور الکتریکی به صورت متغیر می شود؛ منظور  این است که دور موتور با توجه به دمای محیط کم و زیاد می شود. به عبارت دیگر برای تولید هوای خنک، زمانی که محیط خنک است و دمای کمتری دارد؛ دور موتور الکتریکی نیز کاهش می یابد. و از سوی دیگر زمانی که هوای محیط رو به گرمی می رود؛ دور موتور داکت اسپلیت نیز رفته رفته افزایش می یابد تا هوای خنک بیشتری را با سرعت بالاتری وارد محیط نماید.

به این ترتیب می توان نتیجه گیری نمود که با تنظیم دمایی که کاربرد برای محیط در نظر می گیرد؛ با در اختیار داشتن داکت اسپلیت اینورتری می توان تا میزان قابل توجهی در مصرف انرژی صرفه جویی نمود.

اما در مدل معمولی از این محصول، دور موتور همواره ثابت است. به عبارت دیگر با همان درجه و دمایی که در ابتدا تنظیم می شود؛ به کار خود ادامه می دهد. در این حالت دور موتور به وسیله اپراتور دستگاه کم و زیاد می شود. بنابراین همین موضوع موجب می گردد تا داکت اسپلیت های معمولی هر چقدر هم که دارای کانال کشی داکت اسپلیت حرفه ای و خوبی باشند؛ مصرف انرژی زیادی خواهند داشت.

باید به این نکته نیز توجه داشت که داکت اسپلیت اینورتر از مدل های معمولی قیمتی بالاتری را دارا می باشد. این موضوع نه تنها به دلیل سازئ کار و ساختار کلی موتور الکتریکی داکت اسپلیت های اینورتری می باشد؛ بلکه به دلیل سرعت بالایی است که این نمونه از داکت اسپلیت ها در خنک کردن و یا گرم نمودن فضا دارند. از سوی دیگر صرفه جویی بالایی که در مصرف انرژی دارند؛ سبب شده است تا این مدل از انواع داکت اسپلیت ها، با قیمتی به نسبت بالاتر در مقایسه با داکت اسپلیت های ساده با موتور های معمولی در بازار مصرف خدمت مشتریان عزیز عرضه گردد.

اما فارغ از نوع و مدل این سیستم و یا حتی نحوه اجرای کانال داکت اسپلیت و همه موارد دیگر، این محصول از لحاظ قیمت و کارایی بسیار مناسبی که دارد در مقایسه با سایر سیستم های تهویه هوا در سطح عملکرد بالاتری قرار داد. به همین دلیل است که محبوبیت بیشتری دارد و همچنین روز به روز بر شمار استفاده کنندگان و طرفداران این محصول افزوده می گردد.

تمام مدل های داکت اسپلیت در تهویه هوا به خوبی عمل می کنند و هوایی را قرار است وارد محیط اتاق ها نمایند فیلتر می کنند و به این ترتیب هوای تازه و مطبوعی در محیط اتاق منتشر می گردد.

کانال هایی که برای داکت کشی این سیستم مورد استفاده قرار می گیرد از کانال هایی که برای کولر های آبی مورد استفاده قرار می گیرد؛ کوچکتر  هستند. و همین نشانی از با کیفیت تر بود هوای تولید شده و ساز و کار عالی داکت اسپلیت نسبت به کولر های آبی معمولی دارد.

نکته قابل توجه و بسیار مهم در رابطه با عملکرد همه داکت اسپلیت ها این است که این سیستم می تواند به تنهایی و کاملا مستقل، عمل گرمایش و یا سرمایش محیط را انجام دهد. به عبارت دیگر در هنگام استفاده از داکت اسپلیت ها نیازی به استفاده از وسایل سرمایش و یا گرمایشی دیگر جهت تولید هوای گرم و یا هوای خنک و مطبوع نمی باشد.

بنابراین می توان اینگونه ادعا نمود که برای هر محیط یک سیستم داکت اسپلیت به طور کامل کفایت می کند. حتی در برخی موارد نیز یک سیستم داکت اسپلیت می تواند وظیفه هوارسانی و تهویه هوای مطبوع چندین ساختمان را بر عهده داشته باشد. البته این موضوع منوط به آن است که کانال کشی داکت اسپلیت به طور کاملا دقیق و براساس ضوابط و استاندارد های لازم صورت پذیرفته باشد.

البته باید به این مورد نیز اشاره کنیم که استفاده از این سیستم های محبوب همانطور که مزت های بسیاری را در بر می گیرند؛ دارای معایب و مشکلاتی نیز می باشند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

یکی از مهم ترین مواردی که شاید برای خیلی از افراد مسئله حائز اهمیتی باشد؛ این است که ترموستات تعبیه شده در همه داکت اسپلیت ها تنها متاثر از بزرگترین فضای مکان مورد نظر می باشد. به بیان دیگر اگر داکت اسپلیت در محیطی نصب شده است که دارای چندین اتاق کوچک و بزرگ می باشد؛ ترموستات این دستگاه فقط دمای بزرگترین اتاق را درنظر می گیرد و دمای سایر اتاق های آن محیط با توجه به دمای اتاق بزرگتر  تعیین می شود.

همین موضوع شاید به عنوان یکی از بزرگترین معایب و مشکلات داکت اسپلیت ها به شمار رود. زیرا به عنوان مثال اگر اتاقی در معرض نور مستقیم خورشید باشد اما سایز اتاق کوچک باشد؛ دمای آن در درجه و اولویت بعدی نسبت به اتاق های بزرگ تر واقع می شود. به همین دلیل ممکن است که این اتاق همیشه دمایی گرمتر از سایر مکان های آن محیط داشته باشد.
لازم به ذکر است که این موضوع به دلیل سیستم سراسری داکت اسپلیت با طراحی نقشه کانال و کانال کشی داکت اسپلیت نیز تصحیح نمی گردد.

در برخی مدل های داکت اسپلیت بخشی که وظیفه گرمایش محیط را برعهده دارد به خوبی عمل نمی کند. بنابراین علی رغم آنچه در گذشته به آن اشاره کردیم که این دستگاه می تواند به طور مستقل به سرمایش و خنک کنندگی یک محیط بپردازد؛ اما باید گفت که در رابطه با تولید هوای گرم بهتر است تا در برخی موارد از یک سیستم گرمایشی دیگر به عنوان مکمل در کنار آن استفاده شود.

از این میان می توان به پکیج و یا سیستم گرمایشی موتورخانه اشاره نمود که می تواند همراه با داکت اسپلیت، گرمای خوبی را ایجاد نماید.

همانطور که بیان کردیم؛ نصب و جانمایی و یا بهتر است بگوییم کانال کشی داکت اسپلیت به طور کلی در داخل سقف ( قف کاذب ) انجام می پذیرد. در نهایت این امکان وجود دارد که سر و صدای زیادی را به محیط داخل انتقال دهد؛ که این موضوع به دلیل سرعت هوا در کانال داکت اسپلیت می باشد. البته امروزه برای رفع این مسئله، راه حل هایی در نظر گرفته شده است که موجب می گردد علاوه براینکه سر و صدای تولید شده توسط داکت اسپلیت کمتر به گوش برسد؛ طول عمر این دستگاه نیز تا میزان قابل توجهی افزایش می یابد.

نحوه عملکرد و نصب داکت اسپلیت

باید گفت که عملکرد داکت اسپلیت تا حد بسیار زیادی مشابه با کولر گازی می باشد. در واقع اسپیلت نام لاتین کولر گازی می باشد. بنابراین می توان اینطور بیان نمود که سازوکار این دو دستگاه کاملا مشابه با یکدیگر می باشد.

همانطور که از نام کولر های آبی بر می آید؛ این نوع از کلر ها برای سرمایش و تولید هوای خنک از آب استفاده می کنند. در رابطه با کولر های گازی نیز می توان این موضوع را تعمیم داد.
به بیان دیگر، کولر های گازی نیز برای خنک کردن هوای محیط مورد نظر از نوع خاصی از گاز تحت هنوان 22R استفاده می نماید. البته از این گاز برای عملیات خنک سازی در داکت اسپلیت معمولی استفاده می شود و در داکت اسپلیت اینورتر از گاز 410R استفاده می گردد.

در ساختار این دستگاه دو قطعه اصلی که پیش تر نیز به آن اشاره کردیم؛ یعنی کندانسور و هواساز به وسیله یک لوله مسی باریک به یکدیگر متصل می گردند. به این ترتیب هوای خنک تولید شده به وسیله گازها در کندانسور به هواساز منتقل می شود.

در مرحله بعدی فیلتر هایی که درون هواساز تعبیه شده اند؛ وظیفه پاکسازی و تمیز کردن هوای داخل هواساز به خوبی انجام داده و سپس هوای خنک و تمیز به وسیله کانال کشی داکت اسپلیت وارد فضای محیط مورد نظر می گردد.

برای بالا بردن کیفیت اجرای کانال کشی داکت اسپلیت لازم است تا شرایط و استاندارد هایی را رعایت کنیم.

در مرحله اول از کانال کشی داکت اسپلیت لازم است تا محل مناسبی را برای کندانسور این دستگاه انتخاب نماییم. منظور از محل مناسب برای این قسمت، در واقع مکانی به در از نور خورشید و … می باشد. زیرا قرار گرفتن کندانسور داکت اسپلیت بر روی زمین و در محل هایی که پر رفت و آمد می باشد و یا همچنین در معرض نور مستقیم خورشید و باد و باران، می تواند عملکرد و کارایی این بخش و در نهایت راندمان کلی داکت اسپلیت را به شدت کاهش دهد.

در مرحله بعد از کانال کشی داکت اسپلیت لازم است تا برای عملیات نصب و جانمایی هواساز، بخشی از سقف کاذب داخل راهرو و یا مکانی که به آرامش کمتری نیاز دارد را در نظر بگیریم و سپس این قسمت را در داخل سقف جانمایی نماییم.

سپس نوبت به لوله های مسی می رسد که می بایست به عنوان رابط از قسمت کندانسور به سمت هواساز کشیده شود تا بتواند هوای تولید شده در کندانسور داکت اسپلیت را به سمت هواساز هدایت نماید.

لازم به ذکر است که در بسیاری موارد به جای استفاده از لوله های مسی، از لوله های پلاستیکی رابط نیز بهره برده می شود.

در مرحله آخر نیز نوبت به وصل کردن برق و تست دستگاه می باشد.

نصب داکت اسپلیت زمانی پایان می یابد که پس از اتصال برق آن، هیچ گونه صدای عجیب و یا مشکلی وجود نداشته باشد. به این ترتیب می توان ادعا نمود که کانال کشی داکت اسپلیت به خوبی انجام گرفته است و داکت اسپلیت به خوبی کار می کند. البته بهتر است که نصب و کانال کشی داکت اسپلیت و حتی تعمیرات و … توسط نیروی متخصص صورت پذیرد. تا از بروز هرگونه مشکل در حین نصب جلوگیری به عمل آید.